LKS – Nieznany wahadłowiec Czełomieja

Pełnowymiarowa makieta http://www.russsianspaceweb.com

Na podstawie artykułu: LKS Vladimir Chelomei’s alternative to Buran (1974-1983)
na: http://www.russianspaceweb.com autor: Anatoly Zak

Pod koniec lat 80-tych rosyjska prasa z typowym dla siebie refleksem ujawniła, że dekadę wcześniej biuro konstrukcyjne Czełomieja prowadziło pracę nad mini- wahadłowcem, który mógłby być ekonomiczną alternatywą dla ciężkiego orbitera US Space Shuttle oraz jego rosyjskiego odpowiednika Burana. Mimo że wiadomość podano z kilkuletnim poślizgiem to nie wspominała tego jak Czełomiej widział przeznaczenie swojego orbitera. Miał być odpowiedzią na program Gwiezdnych Wojen ogłoszonego przez prezydenta Regana. Pragmatyczne wykorzystanie ładowni obejmowało umieszczenie w niej lasera zdolnego zestrzeliwać inne obiekty.

Historia całego projektu sięga lat 60-tych. Po nieudanej próbie opracowania w pełni odzyskiwalnego statku kosmicznego (wahadłowce są odzyskiwalne tylko częściowo) biuro Czełomieja powróciło do koncepcji uskrzydlonego orbitera na początku lat 70-tych. Około roku 75`  Czełomiej zaproponował mniejszy i tańszy odpowiednik wahadłowców USA.

Wczesna koncepcja

W trakcie prac prowadzonych w temacie skorzystał z nowej okazji i nawiązał pracę z Ukraińską Akademią Nauk w zakresie opracowania orbitera będącego w stanie wykorzystywać powietrze z wyższych warstw atmosfery do napędu. Przestudiowano różne koncepcje z których wynoszenie przez samolot nosiciela o zmiennej geometrii skrzydeł  było najbardziej konserwatywnym rozwiązaniem. Rzeczywistość rzeczywistością, więc stanęło na umieszczeniu pojazdu na szczycie rakiety Proton. 20 tonowy wahadłowiec miał mieć 2 osobową załogę, zabierać 4 tony ładunku i 2 tony paliwa na manewry orbitalne. Lądowanie mogło się odbyć na dowolnym standardowym lotnisku przy prędkości około 300km/h. Różnicą w stosunku do amerykańskich wahadłowców było zastosowanie płóz zamiast kół na których lądowanie by się odbywało. Zrezygnowano również z wykorzystania delikatnych płytek żaroodpornych na  rzecz materiału użytego w statkach TKS (wada tych płytek spowodowała katastrofę Columbii w 2003 roku). Jednak co jest najciekawsze- LKS był zaprojektowany do misji załogowych jak i bezzałogowych- automatycznych. W wersji załogowej możliwość awaryjnej ewakuacji było możliwa podczas każdej fazy lotu. Dwie rzeczy które w latach 70tych przewyższały pomysły amerykanów. Pierwsze automatyczne lądowanie wahadłowca USA odbyło się w… 2010 roku. System ewakuacji w wahadłowcach amerykańskich praktycznie nie istnieje poza paroma procedurami mającymi uspokoić opinię publiczną po katastrofie Challengera w 1986 roku.

Osprzęt całego wahadłowca był w dużej mierze zapożyczony od stacji Almaz tego samego konstruktora. Największą jednak zaletą było to, że pomimo niewielkich rozmiarów mógł wykonywać wszystkie zadania stawiane drogim i ciężkim wahadłowcom USA. (powiązany temat Krytyka programu Space Shuttle- angielska wikipedia)

Niestety jak to w branży rozwoju badań kosmicznych największą przeszkodą była polityka. Po przedstawieniu gotowego projektu w 1983 Biuru Politycznemu Czełomiej dostał naganę za prace nieautoryzowane. Jego projekt został odrzucony a sam konstruktor zmarł rok później.

Zapraszam do szerszego zapoznania się z poruszonymi zagadnieniami:

http://www.astronautix.com/craft/buran.htm -Rosyjski program wahadłowców kosmicznych Buran

http://en.wikipedia.org/wiki/Single-stage-to-orbit  -koncepcja w pełni odzyskiwalnego statku kosmicznego SSTO

http://www.astronautix.com/project/almaz.htm – Wojskowe stacje orbitalne ALMAZ

http://www.shuttlepresskit.com/STS-93/REF86.htm    – procedury przerwania misji programu SPACE SHUTTLE

Advertisements